Her çocuk farklı olduğu gibi onları yetiştiren anne baba da çok farklıdır. Anne ve babaların çocuklarını yetiştirirken izlediği yola aslında tutum diyoruz. Tutumların birbirinden farklı olmasının sebepleri; o anne babanın kişiliği, sosyoekonomik durumu, önceden öğrendiği davranışlarıdır. Her çocuk ailesinin birer yansımasıdır. Ama büyüdüğünde ailesinin aynısı olmak zorunda değildir. Değişen ve gelişen çok çocuk vardır.
OTORİTER TUTUM
Çocuk üzerinde baskı kuran, suçlayan, denetleyen, cezalandıran anne baba tutumudur.
Anne ve babalar çocuklarını büyütürken kural ve düzene çok dikkat ederler. Fakat bu kurallar eğer çocuğa baskı düzeyine geliyorsa otoriter bir tutum vardır ortada. Yasaklar, empati yapmamak, kendi düzenini çocuğa diretmek gibi eylemler otoriter tutumun olgularıdır.
‘Asla bu şekilde konuşamazsın, asla yemek yemeden oynayamazsın, kuralları ben koyarım, ben sana söyledim ve cevap istemiyorum gibi söylemler otoriter anne baba söylemleridir.
AŞIRI KORUYUCU TUTUM
Anne babanın çocuğu aşırı koruması, çocuğu gereğinden fazla kontrol etmesi ve özen göstermesi anlamına gelir. Çocuk aslında bir şeyler başarmak ister, hata yapmak ister, kendi başarmak ister. Fakat aşırı koruyucu anne baba modelleri çocuğun tek başına bunları başarmasına izin vermez. Mutlaka kendileri kontrol eder hatta bizzat yanlarına olurlar. Bunun sonucunda çocuk etrafındaki kişilere aşırı bağımlı ve kendine güveni olmayan bir birey olabilir. Çünkü kendi başına hiç birşey yapmamıştır, sürekli destek almıştır, birine bağımlı yaşamayı öğrenmiştir. Bu önce anne baba olur sonra arkadaş olur daha sonra eş olur.
İLGİSİZ VE KAYITSIZ TUTUM
Çocuğunu yalnız bırakan, görmemezlikten gelen ilgi ve ihtiyaçlarına cevap vermeyen anne baba tutumudur.İlgisiz ve kayıtsız tutum sergileyen anne babalar genelde işlerini,hobilerini veya sosyal çevrelerini çocuklarından daha ön planda tutarlar. Kendilerini daha iyi hissetmek için veya asıl başarı hissettikleri durumun dışarıda olduğunu düşündüklerinden çocuklarını ikinci planda görürler. Çocuk psikoloji olarak düşünmezler. Bu şekilde büyüyen çocuklar kendilerini keşfedememe, aile kavramından uzak olmak, özgüven eksikliği yaşamak gibi durumlar ile karşılabiliyorlar.
MÜKEMMELLİYETÇİ TUTUM
Annenin çocuğun kapasitesi üzerinde bir beklenti içine girmesi, ölçüt olarak kendi değer ve yargılarını alması ve bu amaçla çocuğunu zorlaması söz konusudur. Mükemmeliyetçi tutum da anne ve baba kendi isteklerini ve beklentilerini belirler. Bu belirlemeyi kişinin kendi akademik hırsı ve içinde bulunduğu sosyal çevresine bağlı olma durumu etkileyebilir. Çocukların yaşları, olgunluğu, hazır olunmuşluğu, psikolojik süreçleri gözardı edilir. Anne ve baba asla çocuğun psikolojsine bakmaz. Kendi belirledikleri sınırları geçebiliyormu çocuk ona bakarlar. Mükemmeliyetçi tutum ile büyüyen çocuk kendini değersiz hissedebilir. Kendisine önem verilmediğini bir zaman sonra anlar. Kendisine birey, çocuk olarak değil de robot olarak bakıldığını düşünebilir. Sonrasında onun da başkalarına gösterdiği duygu ve önem miktarını önemli ölçüde etkileyebilir.
DEMOKRATİK TUTUM
Demokratik tutum sergileyen bir ailede çocuğa mutlaka söz hakkı verilir. Anne ve baba kendi istekleri kadar çocuğunda isteklerini gözönünde bulundurur. Herkesin rahatça fikirlerini söyleyebileceği, savunabileceği bir ortam hazırlamaya çalışırlar. Çocuğun davranışlarını sınırlamak yerine onlara farklı seçenekler sunarlar. Çocuklara karşı hoşgörülüdür, herhangi bir hata büyük tepkilere sebep olmaz. Aşırı beklenti içinde olmazlar. Beklentilerinin ölçüsü çocuklarının kapasitesini geçmez. Davranışlarında tutarlı davranırlar.
Comments